Phương pháp giải Các dạng bài tập về quá trình phiên mã

Áp dụng bài toán tổ hợp, xác suất

Nếu có a loại ribônuclêôtit thì số mã bộ ba (không gian mẫu) là: 3^a

Tỷ lệ mã bộ ba = tích tỷ lệ từng loại ribônuclêôtit

– Xác định được mạch khuôn: chỉ một trong hai mạch của gen được dùng làm mạch khuôn, đó là mạch có chiều 3’ → 5’.

– Nguyên tắc bổ sung của cơ chế sao mã là:

Mạch khuôn // ARN

A = U_ARN

T = A_ARN

G = X_ARN

X = G_ARN

– Do vậy, biết cấu trúc của gen, ta xác định được cấu trúc của ARN tương ứng và ngược lại.

* Đốì với gen không phân mảnh:

Gen có hai mạch, ARN có một mạch. Do vậy:

Số nuclêôtit của gen gấp đôi số ribônuclêôtit của ARN tương ứng: N_gen = 2N_mARN

+ Chiều dài gen bằng chiều dài ARN do nó tổng hợp: Lgen = L_mARN

+ Về số lượng:

\(\begin{array}{l}A = T = rA + rU\\G = X = rG + rX\end{array}\)

+ Về tỉ lệ phần trăm (mỗi mạch đơn tính 100%)

\(\begin{array}{l}\% A = \% T = \frac{{\left( {\% rA + \% rU} \right)}}{2}\\\% G = \% X = \frac{{\left( {\% rG + \% rX} \right)}}{2}\end{array}\)

+ Trong quá trình phiên mã có sự phá hủy các liên kết hiđrô của gen và thành lập mới các liên kết hóa trị trong các mARN.

Gọi k: số lần phiên mã của 1 gen.

H = 2A + 3G là số liên kết hiđrô của gen.

Y = N – 2 là số liên kết hóa trị trong 2 mạch đơn. Ta có:

Số liên kết hiđrô (H) bị hủy qua k lần sao mã là: H.k
Số liên kết hóa trị được hình thành qua k lần phiên mã là: k. Y/2 (Y là số liên kết cộng hóa trị của gen).

* Đối với gen phân mảnh: tùy đề cho về tỉ lệ giữa các đoạn êxôn và intron.

Một gen phiên mã bao nhiêu lần sẽ tạo ra bấy nhiêu phân tử mARN giống nhau ở tế bào nhân sơ và mARN sơ khai ở tế bào nhân thực.

Tổng số ribônuclêôtit môi trường cung cấp cho k lần phiên mã là: \(r{N_k} = rN.k = \frac{N}{2}.{\rm{ }}k\)

rN = rN . k = \(\frac{N}{2}\). k

Bài tập trắc nghiệm