Giải Bài 52: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trời. Thiên thể – Kết nối tri thức

Mở đầu: Có người nói ban ngày Mặt Trời chuyển động trên bầu trời từ Đông sang Tây. Em nghĩ gì về điều này?

Lời giải:

Có người nói ban ngày Mặt Trời chuyển động trên bầu trời từ Đông sang Tây, đây là chuyển động nhìn thấy chứ không phải là chuyển động thực của Mặt Trời.

I. Chuyển động “nhìn thấy” và chuyển động “thực”

Câu hỏiTìm thêm ví dụ về chuyển động nhìn thấy và chuyển động thực.

Lời giải:

Ví dụ về chuyển động nhìn thấy và chuyển động thực:

– Chuyển động nhìn thấy: Chỉ có ban tối, ta mới nhìn thấy Mặt Trăng.

Chuyển động thực là Mặt Trăng xuất hiện cả ban ngày, nhưng do ánh sáng của Mặt Trời quá mạnh, ánh sáng phản chiếu của Mặt Trăng xuống Trái Đất yếu hơn rất nhiền làm ta không nhìn thấy được.

Tìm thêm ví dụ về chuyển động nhìn thấy và chuyển động thực

– Chuyển động nhìn thấy: Một năm ta thấy có 4 mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông luân phiên nhau.

+ Chuyển động thực là do Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời và chuyển động quay quanh trục của nó tạo ra sự thay đổi cường độ ánh sáng của Mặt Trời xuống Trái Đất nên ta thấy thời thiết thay đổi theo 4 mùa.

Tìm thêm ví dụ về chuyển động nhìn thấy và chuyển động thực

II. Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trời

Câu hỏiTheo em, có thể giải thích hiện tượng từ Trái Đất nhìn thấy Mặt Trời chuyển động từ Đông sang Tây bằng cách khác được không? Hãy sử dụng nội dung đã học ở mục I để giải thích hiện tượng này?

Lời giải:

– Có thể giải thích hiện tượng từ Trái Đất nhìn thấy Mặt Trời chuyển động từ Đông sang Tây bằng cách khác là sử dụng liên hệ giữa chuyển động nhìn thấy và chuyển động thực.

– Chuyển động của Mặt Trời chuyển động từ Đông sang Tây là chuyển động nhìn thấy. Chuyển động của Trái Đất quay quanh Mặt Trời là chuyển động thực. Vậy nên để giải thích hiện tượng Mặt Trời chuyển động từ Đông sang Tây là do Mặt Trời đứng yên và Trái Đất cùng các hành tinh khác quay quanh Mặt Trời.

Câu hỏiHình 52.2 có mô tả đúng sự quay của Trái Đất quanh trục của nó không?

Hình 52.2 có mô tả đúng sự quay của Trái Đất quanh trục của nó không

Lời giải:

Hình 52.2 mô tả đúng sự quay của Trái Đất quanh trục của nó, từ Tây sang Đông.

Hoạt động 1Mặt Trời lúc nào cũng chiếu sáng Trái Đất. Tại sao trên Trái Đất lại có ngày và đêm liên tiếp? Hãy dùng quả địa cầu là mô hình của Trái Đất được chiếu sáng bởi ánh sáng Mặt Trời để minh họa câu trả lời của em.

Lời giải:

– Mặt Trời lúc nào cũng chiếu sáng Trái Đất. Nhưng trên Trái Đất lại có ngày và đêm liên tiếp vì:

+ Trái Đất có hình dạng khối cầu.

+ Trái Đất tự quay quanh trục

Nên mọi nơi bề mặt của Trái Đất đều lần lượt được mặt trời chiếu sáng.

– Dùng quả địa cầu là mô hình của Trái Đất được chiếu sáng bởi ánh sáng Mặt Trời:

+ Sử dụng đèn pin làm ánh sáng Mặt Trời luôn chiếu vào quả địa cầu.

+ Cho quả địa cầu tự quay quanh trục của nó

Ta sẽ thấy được có 1 nửa trên quả địa cầu được chiếu sáng là ban ngày, 1 nửa quả địa cầu không được chiếu sáng là ban đêm.

Mặt Trời lúc nào cũng chiếu sáng Trái Đất

Hoạt động 2Hình 1.3 là ảnh chụp Trái Đất từ vệ tinh nhân tạo. Mỗi ảnh chỉ ghi được các vùng lãnh thổ của một nửa Trái Đất. Tại sao? Hai ảnh này được chụp cách nhau ít nhất là bao nhiêu giờ?

Lời giải:

Mỗi ảnh chỉ ghi được các vùng lãnh thổ của một nửa Trái Đất. Hai ảnh này chụp cách nhau ít nhất là 12 tiếng.

III. Phân biệt các thiên thể

Câu hỏiSpút – nhích là vệ tinh nhân tạo đầu tiên được Liên Xô (cũ) phóng lên bầu trời vào năm 1957, bay được 1440 vòng quanh Trái Đất, mỗi vòng hết 96 phút 17 giây.

Spút – nhích có phải là một thiên thể không? Tại sao?

Lời giải:

Spút – nhích không phải là một thiên thể, vì:

– Thiên thể là các vật thể tự nhiên tồn tại trong không gian vũ trụ.

– Spút – nhích là một sản phẩm nhân tạo nên Spút – nhích không phải là một thiên thể.

Em có thểVới một chiếc ghế quay mượn ở văn phòng nhà trường, hãy thiết kế một hoạt động đóng vai nhằm chứng minh chuyển động người ta nhìn thấy được của Mặt Trời, của các sao không phải chuyển động thực, chuyển động quay của Trái Đất mới là chuyển động thực.

Lời giải:

Thiết kế một hoạt động đóng vai:

Hoạt động 1: Khởi động

– Đầu tiên, mượn ghế quay ở văn phòng nhà trường

– Mời một người lên ngồi vào ghế và tự xoay ghế quay quanh trục của ghế từ Tây sang Đông, đóng vai trò là Trái Đất.

– Mời 1 bạn đứng ở phía Đông đóng vai trò là Mặt Trời.

– Mời 3 bạn đóng vai trò là các ngôi sao đứng ở vị trí bất kì quanh Trái Đất.

– Các bạn còn lại đứng quan sát.

Hoạt động 2: Chơi trò chơi

– Bạn đóng vai trò là Trái Đất bắt đầu quay từ Tây sang Đông.

– Các bạn đóng vai trò là Mặt Trời và các ngôi sao đứng yên ở vị trí đã sắp xếp.

Hoạt động 3: Kết luận

– Bạn đóng vai trò là Trái Đất nêu hình ảnh mình nhìn thấy.

– Các bạn khác nêu hình ảnh mình nhìn thấy.

– Chuyển động người ta nhìn thấy được của Mặt Trời, của các sao không phải chuyển động thực, chuyển động quay của Trái Đất mới là chuyển động thực.

Hoạt độngVận dụng: Tự chế tạo một đồng hồ mặt trời đơn giản