I. Năng lượng ánh sáng
Câu hỏi thảo luận 1 trang 78: Mô tả và giải thích hiện tượng xảy ra với đèn LED khi:
– Chưa bật nguồn sáng.
– Bật nguồn sáng.
Lời giải:
Khi chưa bật nguồn sáng, đèn LED không có hiện tượng gì xảy ra
Khi bật nguồn sáng, sau một khoảng thời gian ngắn, đèn LED sáng lên
Giải thích:
Pin mặt trời có thể coi như một nguồn điện, nguồn điện được nối với một bóng đèn, khi nguồn điện chưa được cung cấp điện thì đèn không sáng. Khi bật nguồn sáng lên, ánh sáng chiếu vào tấm pin mặt trời, quang năng chuyển hóa thành điện năng và điện năng này cung cấp cho đèn LED và làm cho đèn sáng lên.
Câu hỏi thảo luận 2 trang 78: Trong thí nghiệm 1, nếu thay đèn LED bằng một mô tơ nhỏ (loại 3 W hoặc 6 W) gắn cánh quạt thì có hiện tượng gì xảy ra?
Lời giải:
Nếu thay đèn LED bằng một mô tơ nhỏ gắn cánh quạt thì cánh quạt sẽ quay. Cũng tương tự như đèn LED, mô tơ gắn cánh quạt được cung cấp một nguồn điện và làm cho mô tơ cánh quạt quay.
Luyện tập trang 78:
– Trong hình dưới đây, năng lượng ánh sáng mặt trời đã chuyển hóa thành dạng năng lượng nào?
– Nêu ví dụ cho thấy rằng năng lượng ánh sáng mặt trời còn có thể chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác.
Lời giải:
– Trong hình tạo lửa bằng kính lúp, năng lượng ánh sáng mặt trời (quang năng) đã chuyển hóa thành nhiệt năng đốt cháy tờ giấy.
– Ví dụ ánh sáng mặt trời còn chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác:
+ Nối tấm pin mặt trời với máy phát điện, và đặt tấm pin mặt trời ngoài trời. Ta thấy quang năng chuyển hóa thành điện năng.
II. Chùm sáng và tia sáng
Câu hỏi thảo luận 3 trang 79: Mô tả các chùm sáng trong Hình 15.2b và 15.2c.
Lời giải:
Hình 15.2b: chùm sáng rộng
Hình 15.2c: chùm sáng hẹp và song song nhau.
Câu hỏi thảo luận 4 trang 79: Quan sát đường truyền của ánh sáng trong Hình 15.3 và mô tả chùm sáng trên mặt giấy.
Lời giải:
Chùm sáng hẹp song song đi sát mặt tờ giấy tạo ra một vết sáng trên tờ giấy.
III. Vùng tối và vùng nửa tối
Câu hỏi thảo luận 5 trang 80: Mô tả vùng không gian phía sau vật cản trong Hình 15.5a. Bóng tối của quả bóng trên màn chắn có hình dạng thế nào?
Lời giải:
Vùng không gian phía sau vật cản có màu đen, lớn hơn vật cản rất nhiều
Bóng tối của quả bóng trên màn chắn có hình tròn
Luyện tập trang 80: Cho tia sáng 1 như trên hình, hãy vẽ các tia sáng khác để giải thích sự tạo thành bóng của chiếc hộp trên mặt đất.
Lời giải:
Câu hỏi thảo luận 6 trang 81: Quan sát các vùng được kí hiệu (a), (b) và (c) trên Hình 15.6b để chỉ ra đâu là vùng tối, đâu là vùng nửa tối.
Lời giải:
– Vùng tối là vùng hoàn toàn không nhận được ánh sáng: (b)
– Vùng nửa tối là vùng chỉ nhận được một phần ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới: (a), (c)
Vận dụng trang 81: Đặt một đèn bàn chiếu sáng vào tường.
a) Đưa bàn tay của em chắn chùm ánh sáng. Điều gì sẽ xảy ra khi em thay đổi khoảng cách giữa bàn tay và tường?
b) Thực hiện trò chơi tạo bóng trên tường theo những gợi ý trong hình bên và giải thích vì sao có thể tạo bóng trên tường như thế.
Lời giải:
a) Bàn tay càng xa bức tường thì bóng đen càng lớn và ngược lại.
b) Các em tự thực hiện trò chơi
Khi đưa bàn tay của em chắn chùm sáng, trên bức tường xuất hiện bóng đen, vì phần này không nhận được ánh sáng từ bóng đèn chiếu tới.
Bài tập (trang 81)
Bài 1 trang 81: Nêu một số ví dụ cho thấy năng lượng ánh sáng được chuyển hóa thành:
a) Điện năng
b) Nhiệt năng
c) Động năng
Lời giải:
a) Pin năng lượng mặt trời, điện năng lượng mặt trời
b) Năng lượng mặt trời chiếu xuống nguồn nước làm nước nóng lên
c) Năng lượng ánh sáng mặt trời chiếu xuống tấm pin năng lượng, quang năng chuyển hóa thành điện năng. Tấm pin được nối với mô tơ có gắn cánh quạt, cánh quạt quay, điện năng chuyển hóa thành động năng.
Bài 2 trang 81: Hãy vẽ các tia sáng phát ra từ bóng đèn pin để biểu diễn bóng tối của quả bóng trên màn chắn trong hình bên.
Lời giải:
