Mở đầu trang 68: Tại sao tường của nhà hát, phòng hòa nhạc, rạp chiếu phim thường được làm sần sùi hoặc treo, phủ rèm nhung, len, dạ…?
Lời giải:
Tường của nhà hát, phòng hòa nhạc, rạp chiếu phim thường được làm sần sùi hoặc treo, phủ rèm nhung, len, dạ, … để cách âm với bên ngoài, chống ô nhiễm tiếng ồn.
I. Phản xạ âm
Hoạt động 1 trang 68: Tìm ví dụ về phản xạ âm.
Lời giải:
Ví dụ về phản xạ âm:
– Khi nói xuống giếng nước ta sẽ nghe được tiếng nói của chính mình vọng lại.
– Khi nói to trong hang động.
– Khi nói to trong phòng lớn và trống.
Hoạt động 2 trang 68: Tại sao khi nói to trong phòng lớn thì nghe được tiếng vang, nhưng nói to như thế trong phòng nhỏ lại không nghe được tiếng vang?
Lời giải:
Cả hai phòng lớn và nhỏ đều có âm phản xạ nhưng chỉ phòng lớn ta mới nghe được âm phản xạ nhờ có tiếng vang. Còn phòng nhỏ thì ta nghe được âm phản xạ và âm phát ra gần như cùng một lúc do tốc độ truyền âm thanh trong không khí là 340 m/s nên ta không nghe được tiếng vang.
Hoạt động 3 trang 68: Người ta thường ứng dụng sự phản xạ của sóng âm có tần số rất lớn (hơn 20000Hz) để xác định độ sâu của biển. Hãy sử dụng hình 14.2 để giải thích ứng dụng này.
Lời giải:
Để xác định độ sâu của biển, người ta thường dùng một chiếc tàu néo cố định trên mặt biển, cho tàu phát ra sóng âm có tần số rất lớn (hơn 20000Hz) theo phương thẳng đứng xuống dưới. Sóng âm này khi đến đáy biển sẽ bị phản xạ trở lại. Người ta xác định thời gian từ lúc phát ra sóng âm đến khi thu được âm phản xạ. Từ đó suy ra khoảng cách từ mặt nước đến đáy biển.
II. Vật phản xạ âm tốt, vật phản xạ âm kém
Hoạt động trang 69: Thí nghiệm
Dụng cụ:
Hộp làm bằng vật liệu cách âm (1); một tấm gỗ nhẵn, một tấm gỗ sần sùi, một tấm xốp mềm hình chữ nhật cùng kích cỡ dùng làm tấm phản xạ âm (2); một chiếc đồng hồ để bàn nhỏ làm nguồn âm (3); giá đỡ tấm phản xạ âm (4).
Tiến hành:
Bước 1: Gắn tấm phản xạ âm bằng gỗ nhẵn lên giá thí nghiệm, đặt tai tại vị trí như trên Hình 14.3, lắng nghe âm truyền từ nguồn tới tấm gỗ nhẵn và phản xạ đến tai.
Bước 2: Lần lượt thay tấm gỗ nhẵn bằng tấm xốp và tấm gỗ sần sùi, lặp lại thí nghiệm như bước 1.
Rút ra nhận xét vật nào phản xạ âm tốt, vật ào phản xạ âm kém.
Lời giải:
Học sinh tự thực hiện thí nghiệm
Nhận xét:
+ Vật liệu có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt.
+ Vật liệu có bề mặt sần sùi và vật liệu mềm, xốp thì phản xạ âm kém.
Câu hỏi 1 trang 69: Trong những vật dưới đây, vật nào phản xạ âm tốt, phản xạ âm kém:
Ghế đệm mút; mặt gương; tấm xốp; rèm nhung; mặt đá hoa; mặt tường gạch; tấm kim loại; tấm bìa; mặt nước.
Lời giải:
– Vật liệu cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt: mặt gương, mặt đá hoa, mặt tường gạch.
– Vật liệu có bề mặt sần sùi và vật liệu mềm, xốp thì phản xạ âm kém: ghế đệm mút, tấm xốp, rèm nhung
Câu hỏi 2 trang 69: Trả lời câu hỏi ở phần mở đầu bài học.
Lời giải:
Tường của nhà hát, phòng hòa nhạc, rạp chiếu phim thường được làm sần sùi hoặc treo, phủ rèm nhung, len dạ, …vì những vật đó phản xạ âm kém, giúp cách âm với bên ngoài, chống ô nhiễm tiếng ồn.
III. Chống ô nhiễm tiếng ồn
Câu hỏi 1 trang 70: Âm thanh nào dưới đây là tiếng ồn?
a) Tiếng xe cứu thương.
b) Tiếng học sinh phát biểu trong lớp.
c) Tiếng sấm.
d) Tiếng máy khoan bê tông kéo dài liên tục gần như khu dân cư.
e) Tiếng ồn từ khu chợ gần lớp học.
g) Tiếng hát karaoke vào đêm khuya.
Lời giải:
Những âm thanh to, kéo dài có thể có hại đến sức khỏe và hoạt động bình thường của con người gọi là tiếng ồn.
Âm thanh là tiếng ồn là: d, e, g.
Câu hỏi 2 trang 70: Hãy tìm hiểu thêm các ví dụ trong thực tế về ô nhiễm tiếng ồn.
Lời giải:
+ Tiếng xe cộ đi lại trong giờ cao điểm
+ Tiếng máy khoan, máy đục, máy phá nhà khi thi hành tại nơi công trường.
Hoạt động trang 70: Hãy thảo luận nhóm và cho biết mục đích của các biện pháp nêu trên
Lời giải:
Mục đích của các biện pháp nêu ở trang 70 là chống ô nhiễm tiếng ồn.
Câu hỏi trang 71: Giả sử ngôi nhà gia đình em đang sinh sống ở ngay gần một khu chợ hoặc bến xe, em hãy chỉ ra những tiếng ồn gây ảnh hưởng đến sức khỏe và đề xuất biện pháp để làm giảm những ảnh hưởng này.
Lời giải:
Những tiếng ồn gây ảnh hưởng đến sức khỏe là:
+ Tiếng của người bán hàng, mua hàng, tranh cãi nhau
+ Tiếng xe đi lại
Biện pháp:
Sử dụng cửa cách âm để làm giảm tiếng ồn đến tai.