Bài 3. Các cấp độ tổ chức của thế giới sống

Trong một tiết học về sự sống, một bạn nói rằng: “Một chiếc xe và một con sư tử đều có quá trình chuyển hoá vật chất và năng lượng, có khả năng di chuyển nên cả hai đều được gọi là vật sống”. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Em sẽ chứng minh cho ý kiến của mình như thế nào?

I. Các cấp độ tổ chức của thế giới sống

1. Phân biệt cấp độ tổ chức và cấp độ tổ chức sống.

2. Quan sát Hình 3.1, hãy: a) Kể tên các cấp độ tổ chức của thế giới sống. b) Cho biết cấp độ tổ chức nào có đầy đủ các biểu hiện của sự sống.

3. Tại sao tế bào được xem là cấp độ tổ chức sống cơ bản nhất?

4. Các cấp độ tổ chức sống có mối quan hệ với nhau như thế nào?

Ý nghĩa của việc nghiên cứu mối quan hệ giữa các cấp độ tổ chức sống là gì?

II. Đặc điểm chung của các cấp độ tổ chức sống

5. Thế nào là nguyên tắc thứ bậc?

6. Nêu ví dụ một cấp độ tổ chức sống. Hãy giải thích sự hình thành cấp độ tổ chức đó theo nguyên tắc thứ bậc.

7. Nêu ví dụ về quá trình trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường. Thông qua quá trình đó, sinh vật đã làm biến đổi môi trường như thế nào?

8. Nêu ví dụ về cơ chế tự điều chỉnh ở các cấp độ: cơ thể, quần thế, quần xã.

9. Quan sát Hình 3.2, em có nhận xét gì về sự tiến hoá của thế giới sống?

10. Những đặc điểm khác biệt giữa các loài sinh vật là do đầu?

Sự phát sinh các biến dị có vai trò gì trong sự tiến hoá của thế giới sống?

Chứng minh rằng thế giới sống vừa có tính đa dạng vừa có tính thống nhất một cách rõ rệt. Cho ví dụ minh hoạ.

Bài tập

Ở một loài chim, ban đầu có 10 000 cá thể sống ở vùng (A), sau 5 năm, quần thể này đạt số lượng 30 000 cá thể. Với số lượng cá thể tăng nhanh dẫn đến nguồn thức ăn trong môi trường bị khan hiếm. Do điều kiện sống khó khăn nên đã có 15 000 cá thể di cư sang vùng (B) để tìm môi trường sống mới.