Bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

Khi tay của chúng ta ngâm trong nước quá lâu sẽ xuất hiện các nếp nhăn nheo (Hình 11.1). Nguyên nhân của hiện tượng này là gì?

I. Trao đổi chất ở tế bào

1. Quan sát Hình 11.2, hãy cho biết trao đổi chất ở tế bào bao gồm những quá trình nào.

2. Cho một số ví dụ về quá trình đồng hoá và dị hoá trong tế bào.

Quá trình trao đổi chất có ý nghĩa gì đối với tế bào?

II. Sự vận chuyển các chất qua màng sinh chất

3. Quan sát Hình 11.3a, hãy cho biết thế nào là vận chuyển thụ động. Quá trình này có cần sử dụng năng lượng không?

4. Hãy cho biết các chất CO₂, O₂, H₂O, NaCl, vitamin A, glucose được vận chuyển qua màng sinh chất thông qua con đường nào bằng cách điển vào bảng bên dưới.

5. Dựa vào Hình 11.3b, hãy:

6. Thế nào là môi trường nhược trương, ưu trương và đẳng trương? Xác định chiều vận chuyển chất tan giữa tế bào và môi trường trong mỗi loại môi trường đó.

Giả sử nồng độ chất tan trong một tế bào nhân tạo (có màng sinh chất như ở tế bào sống) gồm 0,06 M saccharose và 0,04 M glucose. Đặt tế bào nhân tạo trong một ống nghiệm chứa dung dịch gồm 0,03 M saccharose, 0,02 M glucose và 0,01 M fructose. Hãy cho biết:

Tại sao khi muối dưa, cà thì sản phẩm sau khi muối lại có vị mặn và bị nhăn nheo?

7. Quan sát Hình 11.7, hãy cho biết thế nào là vận chuyển chủ động. Quá trình vận chuyển chủ động cần có những yếu tố nào?

Tại sao các loài thực vật sống ở rừng ngập mặn có khả năng hấp thụ nước từ môi trường có nồng độ muối cao?

8. Quan sát Hình 11.8 và 11.9, hãy cho biết thế nào là nhập bào, xuất bào.

9. Có những hình thức nhập bào nào? Sự khác nhau giữa những hình thức đó là gì?

Đối với sinh vật, quá trình xuất bào, nhập bào có ý nghĩa gì?

Bài tập

1. Một người nông dân sau khi bón phân cho vườn rau của mình thì đến sáng hôm sau bỗng thấy các cây con trong vườn đều đã bị héo.

2. Tại sao những người bán rau cứ cách một khoảng thời gian lại phun nước lên rau?

3. Tại sao người ta thường ngâm các loại rau, quả sống vào nước muối loãng trước khi ăn?